Avrupa Parlamentosu’nun (AP) ortasında Fas’la birlikte yeni yılın başında “Fas’ta insan hakları ihlallerine” ilişkin karar taslağının kabul edilmesiyle başlayan kriz büyüyerek devam ediyor.
“Brezilya, Fas ve Karabağ’da İnsan Hakları İhlalleri” başlıklı karar tasarıları, 19 Ocak’ta Fransa’nın Strazburg kentinde toplanan AP Genel Kurulu’nda kabul edildi.
Fas’la ilgili karar taslağında milletvekilleri, Faslı yetkililere “medya özgürlüğüne saygı duymaya ve gazetecileri taciz etmeye son vermeye ve Ömer Radi, Süleyman Raysuni ve Tevfik Buaşrin gibi tutuklu gazetecileri serbest bırakmaya” çağrıda bulundu.
Nihayet, AP’nin 17 Şubat’ta Faslı milletvekillerinin Brüksel’deki AP binasına alınmaması yönünde bir tavsiyede bulunmasıyla gerilim doruğa ulaştı.
Krizin başından bu yana yaşanan olaylar ve yapılan açıklamalar şöyle:
Krizin ilk işaretleri ve Fas’ın tepkisi
Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 5 Ocak’ta Fas’a yaptığı ziyaret kapsamında Fas Dışişleri Bakanı Nasser Burita ile bir araya geldi.
Burita, görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, Fas’ın “Avrupa Parlamentosu başta olmak üzere Avrupa kurumlarının yargı ve medya alanında saldırı ve baskılara maruz kaldığını” kaydetti.
Bu açıklamalardan kısa bir süre sonra 19 Ocak’ta “Brezilya, Fas ve Karabağ’da İnsan Hakları İhlallerine” ilişkin karar taslakları 356 milletvekilinin oyu ile kabul edildi. Oylamada 32 milletvekili de “hayır” oyu kullandı.
Fas Yüksek Yargı Konseyi, 22 Ocak’ta yaptığı açıklamada, AP’nin karar taslağını ve Fas yargısını yargılayacak bir organ olarak konumlandırılmasını kınadı.
Açıklamada, yargı süreci devam eden davalarda yargıya müdahale ve verilecek kararları etkileme çabasına tepki gösterildi.
Fas Meclisi sessiz kalmadı ve 23 Ocak’taki olağanüstü oturumunun ardından yaptığı açıklamada, AP’nin kararını “yetki sınırlarını aşmak ve ülkelerin egemenliklerine tecavüz etmek” olarak nitelendirdi.
Açıklamada, Meclis’in AP ile olan ilişkilerini gözden geçirip kapsamlı bir şekilde değerlendirme kararı aldığı belirtildi.
Fas ve AP arasındaki Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Lahsin Haddad, 31 Ocak’ta başkent Rabat’ta düzenlediği basın toplantısında, 2016’dan bu yana Avrupa’da Fas’a karşı düzenleme yapılması için 420 girişimde bulunulduğunu belirtti. ve yalnızca 2022’de AP’ye Fas karşıtı 112 soru soruldu. teklif sunuldu.
Fas Meclisi’nin 1,5 yıldır AP ile sorun yaşadığına dikkati çeken Haddad, AP tarafını temsilen Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Andrea Cozzolino’nun kendileriyle iletişime geçmediğini ve yardımcısının da mesajlara yanıt vermediğini söyledi.
Fas Temsilciler Meclisi (Meclisin alt meclisi) lideri Rashid al-Talibi al-Alemi 8 Şubat’ta yaptığı açıklamada, ülkenin saldırılarının kendilerini AP ile ilişkileri yeniden gözden geçirmeye sevk ettiğini söyledi.
Alemi, Fas’ın AP’deki müzayedeye konu olmayı kabul etmeyeceğini vurguladı. Aynı gün Fas Meclisi, AP ile ilişkileri değerlendirmek üzere bir Meclis Komisyonu kurulduğunu duyurdu.
tansiyonu yükselten adım
AP, 2 Şubat’ta Belçika’daki yolsuzluk soruşturmasında adı geçen milletvekilleri Andrea Cozzolino ve Marc Tarabella’nın Fas ve Katar’dan rüşvet aldıkları iddiasıyla dokunulmazlıklarının kaldırılmasına karar verdi.
Katar ve Fas iddiaları reddederken, AP, soruşturma süreci tamamlanana kadar Faslı milletvekillerinin Brüksel’deki AP binasına girmesini yasaklayan tavsiyeyi 17 Şubat’ta 401 milletvekilinin “evet” oyu ile kabul etti.
Tavsiyede, “AP’yi etkilemeye çalışan ülkeleri kapsayan yolsuzluk belgelerini kapsamlı bir şekilde incelemeye kararlıyız” denildi.
Haddad, söz konusu tavsiyeye ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “AP, Fas’a karşı saldırgan bir tutum sergiliyor. AP, delilsiz yargılama yapıyor. Nerede hep övündükleri hukukun üstünlüğü nerede?” ifadelerini kullandı.
yolsuzluk soruşturması
Belçikalı yetkililer tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Aralık 2022’de birçok noktada arama yapıldı, 1.5 milyon euro nakit ele geçirildi ve 4 kişi gözaltına alındı.
Gözaltına alınanların AP Başkan Yardımcılığı görevine son verilen Yunanistan Milletvekili Eva Kaili, eski İtalyan AP Milletvekili Pier Antonio Panzeri, Kaili’nin AP’de asistan olarak çalışan erkek arkadaşı Francesco Giorgi ve yönetmen Niccolo Figa-Talamanca olduğu açıklandı. hukukun üstünlüğü konusunda çalışan sivil toplum kuruluşudur. . Figa-Talamanca daha sonra serbest bırakıldı.
Giorgi’nin yaptığı açıklamada, iki AP milletvekili Andrea Cozzolino ve Marc Tarabella’nın Panzeri’den para aldığını söylediği iddia edildi.
AP Başkanı Roberta Metsola, Cozzolino ve Tarabella’nın dokunulmazlıklarının kaldırılması sürecini başlattı. 2 Şubat’ta dokunulmazlıkları kaldırılan Cozzolino ve Tarabella, bir hafta sonra gözaltına alındı.
Bu kişilerin AP’nin ekonomik ve siyasi kararlarını etkilemek için bir Körfez ülkesinden rüşvet aldıkları öne sürüldü. Konuyla ilgili çıkan haberlerde adı geçen Katar iddiaları yalanladı.
Daha sonra gelen haberlerde Fas’ın da bu kişilere rüşvet verdiği iddia edildi; Şüphelilerle Fas istihbaratı ve Fas’ın Varşova Büyükelçisi Abderrahim Atmoun’un görüştüğü iddia edildi.
